In de zoektocht naar mogelijkheden om emissies te verminderen is het DKTI project De Bouwplaats van Morgen in januari 2022 gestart. Van het consortium maken zeven vooruitstrevende GWW-aannemers deel uit, evenals grondverzetmachines leverancier Staad, FIER Automotive en onderzoeksinstelling TNO. Het project beoogt een volgende grote stap te zetten richting zero emissie in de GWW-sector door de inzet van zeven elektrische grondverzetmachines in combinatie met verwisselbare Powerbox batterijen. Het destijds ingezette project kent een looptijd van drie jaar, nog een jaar te gaan dus. Hoog tijd om eens naar de ervaringen tot nu toe te vragen en dit doen we bij TNO.
We spraken met Peter van der Mark en René van Gijlswijk. Het verzamelen, verwerken en analyseren van data uit de deelnemende elektrische machines is een van de taken van TNO binnen dit consortium. Los van de te meten machinedata wordt er extra data door de zeven aannemers aangeleverd, want niet alles is meetbaar. Zo is bijvoorbeeld niet uit te lezen wat het type werkzaamheden is waarvoor de graafmachine op een dag is ingezet. Of dat bijvoorbeeld sprake was van bijzondere omstandigheden (zoals een drassig terrein). Dit soort aanvullende informatie is enorm van belang bij de data-analyse. Deze zogenoemde ‘use-case’ informatie moeten de aannemers zelf aanleveren aan TNO en wordt gekoppeld aan de andere verkregen data.
Tijdens het voorstelrondje is het leuk te vernemen dat beide heren eenzelfde visie delen over de samenwerking. Ze omschrijven deze als interessant, leerzaam, prettig en gezellig. Hiermee is de eerste vraag, over hoe de samenwerking bevalt, beantwoord.
René geeft hierop de samenwerking met MKB GWW-ondernemers aan. Dit levert inzichten en relevante vragen op vanuit de alledaagse praktijk. Dat maakt het interessant en leerzaam en levert de koppeling tussen theorie en praktijk.
Verder geeft René aan dat TNO al heel veel kennis en ervaring heeft met het meten en monitoren van dieselmachines van verschillende types, maar nog niet zo veel van elektrische bouwmachines. De resultaten uit dit project zijn voor TNO dan ook zeer waardevol.
Peter vult aan dat de afdeling ‘Sustainable Transport en Logistics’ van TNO, waar zij beiden werken, veel onderzoek- en advieswerk doet voor het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, zoals bijvoorbeeld voor het programma Schoon en Emissieloos Bouwen (zoals effectberekeningen van de opgestelde SEB-routekaart) en voor Emissie Monitoring en Periodieke Kontrole (EMPK) van bouwmachines (met name emissiemonitoring van conventionele mobiele werktuigen).
Ook zijn er onderzoeksprojecten rondom de zero-emissie bouwplaats. Bijvoorbeeld het TKI Dinalog “TRANSENERGY" project wat met name gericht is op de uitdagingen van de te realiseren laadinfrastructuur. Peter vindt het interessant dat het Bouwplaats van Morgen project praktijkinzicht oplevert over de inzetmogelijkheden van elektrische machines, maar ook over waar mogelijk nog problemen liggen voor verdere opschaling. Dit is belangrijke output voor het project en eveneens nuttige kennis voor andere TNO onderzoeken.
René geeft aan tevreden te zijn met de data die beschikbaar komt vanuit de machines. In het begin waren er nog wat problemen maar samen met Staad en hun toeleverancier zijn die opgelost. Het is ook een leerproces en door bevindingen direct op tafel te leggen komt er altijd een oplossing, zo is de ervaring.
Peter en René zijn graag op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen omdat die van belang kunnen zijn voor de data-analyse. Een voorbeeld hiervan is de upgrade van de Powerbox 140 batterij naar een Powerbox 400. Aanpassingen zoals deze komen ook altijd ter sprake bij de kwartaalbijeenkomsten. Elkaar blijven informeren, ook over nieuwe ontwikkelingen, is goed voor het geheel. De kwartaalbijeenkomsten spelen daarin een goede rol maar ook tussendoor is het van belang om goed contact te houden.
René geeft aan erg verrast te zijn door de beperkte variatie in het energieverbruik per uur van elektrische machines. Als je op maandbasis kijkt, heeft degene die het hoogste verbruik heeft, 30% meer energie verbruikt per uur als degene die het laagste verbruik heeft. De spreiding in de daadwerkelijke machinebelasting over de verschillende use-cases is dus minder groot dan verwacht en betekent dat er voor een machine van deze categorie een redelijke algemene waarde kan worden gegeven van de benodigde batterijcapaciteit voor een 8-urige werkdag.
Wanneer we de vraag stellen of er mogelijk al wat meer inzichten zijn, geven beide heren aan hiermee liever tot het einde van het project te willen wachten, dan is er veel meer data beschikbaar gekomen om conclusies uit te kunnen trekken.
Peter en René zijn er graag altijd bij omdat het een belangrijk contactmoment is. Dan is er echt de tijd om goed te overleggen en verhalen en bevindingen uit het werkveld te horen. Tijdens de gesprekken kan meteen gericht worden doorgevraagd en dat is heel waardevol. Interessant om via deze weg steeds weer de ‘discussie’ op gang te kunnen brengen over wat de ondernemers precies willen weten en leren vanuit de ingewonnen data.
René vult aan dat de externe sprekers, die met regelmaat komen presenteren, ook altijd interessant zijn. Hij vindt het ook heel leuk om te zien hoe de deelnemende ondernemers zelf zo passievol rondleidingen verzorgen.
René geeft aan dat hij heel blij is met hoe de dataverzameling is opgezet en dat het prettig was om dit samen vorm te geven. Het werkt gewoon, geeft hij aan. Het is voor het project wel zaak om de dataset nog helemaal compleet te krijgen zodat er zoveel mogelijk inzichten kunnen worden ontwikkeld.
De heren kijken uit naar het laatste jaar in dit consortium, waarin straks alles samen gaat komen, maar zeker ook naar de laatste bijeenkomsten op locatie bij de ondernemers zelf.
Onderstaand een fotooverzicht van 2 jaar De Bouwplaats van Morgen bijeenkomsten
Neem contact met ons op. We vertellen je er graag meer over!
